Jak chronić lilie drzewiaste przed chorobami i szkodnikami?

Pierwsze wzmianki o liliach pochodzą już sprzed 4000 tysięcy lat. W ruinach pałacu Minosa znaleziono freski, na których widnieje najstarsza z gatunków lilii – lilia biała. Cebule tej rośliny wykorzystywano w ziołolecznictwie jako składnik maści i kremów, lilie od zawsze były kwiatami dekoracyjnymi o złożonej symbolice. Spotykamy je w malarstwie, rzeźbie, a także w poezji. Były atrybutem świętych i symbolizowały czystość. Dzisiaj lilie hoduje się głównie jako rośliny ozdobne, są kwiatami wymagającymi, ale wdzięcznymi. Jak je pielęgnować, aby zdrowo rosły i ozdabiały ogród?

Klasyfikacja botaniczna i wygląd lilii

Współczesne lilie dzielą się na bardzo wiele grup ogrodniczych:

• mieszańce azjatyckie,
• martagon,
• candidum,
• amerykańskie,
• longiflorum,
• trąbkowe,
• orientalne,
• mieszańce, które nie zostały zaszeregowane do żadnej z grup.

Najpopularniejsze lilie drzewiaste pochodzą od mieszańców orientalnych oraz trąbkowych. Charakteryzują się silną łodygą, która może sięgać nawet do 2,5 m. Łodyga zaopatrzona jest w lancetowate liście. Kwiaty występują w szerokiej gamie kolorystycznej, mają postać lejków, trąbek lub dzwonów. Roślina kwitnie od maja nawet do września.

Pielęgnacja lilii

Lilie są roślinami wymagającymi. Najlepiej radzą sobie w podłożach żyznych oraz przepuszczalnych, niektóre grupy botaniczne preferują ziemię alkaliczną (lilie azjatyckie), przeważająca większość lepiej rośnie na glebach o odczynie lekko kwaśnym.

Miejsce w ogrodzie, na którym będą rosnąć lilie drzewiaste musi być dobrze zaplanowane i przygotowane. Ziemia powinna być wzbogacona w substancje mineralne. Należy pamiętać o głębokiej uprawie ziemi, ponieważ cebule tych roślin sadzi się głęboko. Wierzchnia warstwa ziemi powinna być ocieniona, do tego idealnie nadaje się ściółka z obornika, która dodatkowo odżywia cebulki przybyszowe. Lilie drzewiaste wymagają sporych odstępów od siebie, ale można w aranżacjach łączyć je z mniejszymi gatunkami lilii lub z roślinami, które płytko się korzenią. Lilia wymaga stosowania podpór, gdyż może uginać się pod swoim ciężarem. Właściwa uprawa lilii sprawi, że ogród będzie zachwycał, a rośliny będą odporniejsze na choroby fizjologiczne oraz te pochodzenia patogenicznego.

Ochrona przed chorobami

Cebule są organami, które często atakowane są przez choroby grzybowe. Najpopularniejszą chorobą przechowalniczą cebul jest szara pleśń. To pospolity grzyb, a o jego bytowaniu na cebulach świadczy gnicie rozpoczynające się od ich wierzchołka. Na organach pojawia się zielonkawy nalot, a cała cebula zaczyna gnić.

Jest to choroba przechowalnicza, ale może występować, kiedy cebule lilii sadzone są do gleby ciężkiej i słabo przepuszczalnej. Zainfekowane cebule należy usunąć, aby choroba nie rozprzestrzeniała się na inne kwiaty w ogrodzie.

Zgnilizna twardzikowa

Inną chorobą cebul jest zgnilizna twardzikowa oraz mokra zgnilizna cebul. Na te choroby podatne są cebule uszkodzone, poprzez mechaniczne uszkodzenia patogeny mogą wnikać do wnętrza. Aby uchronić się przed chorobami grzybowymi należy dokładnie oglądać cebule przed zakupem, a po wykopywaniu cebul trzeba je posortować. Uszkodzone cebule powinny być przechowywane oddzielnie. Przed wsadzeniem do gleby lilie należy dokładnie obejrzeć i ocenić. Zgniłe cebule najlepiej jest zutylizować. Materiał sadzeniowy można również zaprawiać w środkach ochrony roślin.

Wirusowe choroby lilii są rzadziej spotykane. Wirusy przenoszą się w szybkim czasie z rośliny na roślinę, dlatego bardzo ważne jest usuwanie porażonych roślin. Charakterystycznym objawem obecności na roślinie wirusa jest jej zmieniony wgląd. Na organach nadziemnych mogą pojawiać się zniekształcenia i wybrzuszenia. Wirusy są często przenoszone przez mszyce, dlatego równie ważne jest terminowe zwalczanie tych szkodników.

Choroba, która powodowana jest przez błędy w uprawie to płowienie liści. Głównym objawem jest zamieranie krawędzi starszych liści. Roślina słabiej rośnie i traci odporność. Przyczyną może być zbyt kwaśny odczyn gleby lub wahania temperatury.

Ochrona przed szkodnikami

Najpopularniejszym szkodnikiem w uprawie lilii jest czerwony chrząszcz – poskrzypka liliowa. Jest on dobrze widoczny, dlatego szybko można ochronić kwiaty w ogrodzie przed żerowaniem i stratami. Poskrzypki liliowe powodują uszkodzenia liści, roślina traci aparat asymilacyjny oraz wygląda nieestetycznie. Duża ilość chrząszczy może spowodować zamieranie całych roślin. Najprostszą metodą ochrony roślin przed poskrzypkami jest ręczne zbieranie ich. W dużych uprawach stosuje się środki ochrony roślin – insektycydy.

Na liliach drzewiastych lubią żerować mszyce. Nakłuwają tkanki uszkadzając części nadziemne rośliny. Mszyce są głównymi wektorami chorób wirusowych, dlatego należy je bezwzględnie zwalczać. Do eliminowania mszyc używa się insektycydów lub preparatów biologicznie czynnych. Tworzenie miejsc przyjaznych dla pożytecznych organizmów (złotooków, biedronek) skutecznie ograniczy liczebność kolonii.\

Źródła:

• dr hab. Kazimierz Mynett, Lilie, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1993.
• Fiedorow, B. Gołębniak, Z. Weber, Ogólne wiadomości z fitopatologii, Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu, Poznań 2006.
• Robak, J. Szweja, Warzywa cebulowe – najgroźniejsze choroby oraz szkodniki, Hortpress, Warszawa 2008.